Thôn Văn Quan Văn_Lý

Văn Quan hiện nay là một làng của xã Văn Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.Trước đây, tên cổ của làng thời Trần là Văn Lan, Quan Lan, phủ Lỵ Nhân, trấn Sơn Nam. Tên gọi này được lưu lại trên các bia đá thời Tây Sơn (1788- 1802), cho đến thời nhà Nguyễn thì được gọi là Văn Quan.

Theo sách "Hà Nội địa bạ" năm Tự Đức thứ 19 (1866) và sách "Đồng Khánh địa dư chí"- Nhà xuất bản Thế giới 2003, trang 77, thời vua Đồng Khánh, (1886- 1888), xã (thôn ngày nay) Văn Quan thuộc tổng Ngô Khê, huyện Nam Xương, phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nội. Tổng Ngô Khê gồm 10 xã: 1. Ngô Khê, 2. Cát Lại (Cát Lợi hay Cát Lãn), 3. Quan Quan Thượng,  4. Quan Quan Hạ, 5. Văn Quan, 6. Để Trụ, 7. Thái Đường, 8. Tiền Đường, 9. Quan Quan Trung, 10. Yên Lãng.

Ngày 21-3- 1890, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định thành lập và điều chỉnh lại địa giới một số tỉnh, huyện, tổng,... Xã Văn Quan khi đó thuộc tổng Văn Quan, huyện Nam Xương, phủ Liêm Bình, tỉnh Nam Định. Ngày ngày 20 tháng 10 năm 1890, theo Nghị định số 569, tỉnh Hà Nam được thành lập, gồm 5 huyện của phủ Lý Nhân: Thanh Liêm, Kim Bảng, Bình Lục, Duy Tiên và Nam Xương.

Tổng Văn Quan bao gồm các xã: Chỉ Trụ, Phúc Châu, Thượng Châu, Quan Thượng, An Lạng, Quan Hạ, Văn Quan, Quan Trung, xóm Thái Đường (xã Công Lý, Lý Nhân ngày nay) và xóm Nam Hưng (nay thuộc xã Yên Nam (huyện Duy Tiên).

Trong cuộc kháng chiến chông thực dân Pháp (năm 1949), tổng Văn Quan được chia thành hai xã: Văn Lý và Hợp Lý, sau đó các phần đất của tổng Văn Quan nằm tại các xã, huyện khác được Chính phủ trả về cho các địa phương đó để tiện quản lý.

Làng Văn Quan hiện còn đầy đủ các di tích văn hóa, giữ lại được những nét kiến trúc từ nhiều thế kỷ về trước: đình, chùa, nhà thờ.

Đình Văn Quan được xây dựng từ đời vua Tự Đức, năm 1847, là một trong số ít ngôi đình trong huyện Lý Nhân còn nguyên vẹn sau nhiều biến động của lịch sử. Đình đã được UBND tỉnh Hà Nam công nhận là di tích lịch sử nghệ thuật cấp tỉnh năm 2013..Nhà thờ Văn Quan được xây dựng vào năm 1930 cũng được giữ gìn và tu tạo trong những năm gần đây.